བོད་ལྗོངས་མདོ་སྨད་ཆོལ་ཁའི་དྲྭ་བ། བྱོན་པ་ལེགས།
གངས་ལྗོངས་ཀྱི་ཐོན་མི་གཉིས་པ་རྗེ་བཙུན་དམུ་དགེ་བསམ་གཏན་རྒྱ་མཚོ་མི་འཇིགས་དབྱངས་ཅན་དགའ་བའི་བློ་གྲོས་དཔལ་བཟང་བོ་མཆོག་ནི་མདོ་སྨད་རྟའི་ཆོལ་ཁའི་ལྷོ་རྒྱུད། དེང་སྐབས་ཀྱི་སི་ཁྲོན་རྔ་བ་ཁུལ་ཟུང་ཆུ་རྫོང་གི་ཁོངས་གཏོགས། དམོད་དགེའམ་དམུ་དགེ་རུ་གྲགས་པའི་སར་རོང་སྡེ་སོག་པོ་རུ་ཞེས་པའི་གྲོང་ཚོ་དེར་རབ་ཚེས་ཤིང་སྟག(སྤྱི་ལོ1914)ལོར་ཡབ་དགེ་འདུན་སྐྱབས་དང་ཡུམ་ཨ་ཚེ་གཉིས་ཀྱི་སྲས་སུ་སྐུ་འཁྲུངས། ཆུང་ངུའི་དུས་ནས་སྐུ་ཞང་བླ་མ་རིན་པོ་ཆེ་དང་ཡབ་ཀྱི་དྲུང་ནས་ཡི་གེ་སྦྱོར་ཀློག་དང་སྐྱབས་འགྲོ་ལྟུང་བཤགས་སོགས་བསླབས། དགུང་ལོ་བཅུ་གཅིག་པར་རབ་ཏུ་བྱུང་སྟེ་འཇམ་མགོན་བློ་བཟང་གྲགས་པའི་དངོས་སློབ་ཚ་ཁོ་ངག་དབང་གྲགས་པས་ཕྱག་བཏབ་པའི་ཆོས་སྡེ་ཆེན་པོ་དམུ་དགེ་བཀྲ་ཤིས་འཁོར་ལོའི་དགོན་དུ་ཞུགས། ཡིག་གཟུགས་དང་ཆོ་ག་ཆོས་སྤྱོད། བསྡུས་གྲྭ་དང་བློ་རྟོགས། ཕར་ཕྱིན་སོགས་ལ་ཐོས་བརྩོན་གནད་སྨིན་མཛད་དེ་འཛིན་གྲྭའི་སྐྱོར་དཔོན་ཡང་གནང་། དགུང་གྲངས་ཉི་ཤུའི་སྟེང་མདོ་སྨད་བསྟན་པའི་འབྱུང་གནས་བླ་བྲང་བཀྲ་ཤིས་འཁྱིལ་དུ་སློབ་གཉེར་ལ་ཕེབས་ནས་མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་སོགས་ཀྱི་རྩོད་ཟླ་རྗེ་དཀོན་མཆོག་བསམ་འགྲུབ་ཚང་དང་། ལྔ་རིག་སྨྲ་བ་ༀ་འཁྱིལ་བ་འཇམ་དབྱངས་ལེགས་བཤད་ཚང་། ཁྱབ་བདག་རྡོ་རྗེ་འཆང་དངོས་ཨ་ལགས་བླ་གོ་རིན་པོ་ཆེ་སོགས་ངེས་དོན་མཁས་པའི་དབང་ཕྱུག་དུ་མ་བསམ་སྦྱོར་གཉིས་ཀྱིས་ཚུལ་བཞིན་དུ་བསྟེན་ཏེ། མདོ་སྔགས་རིག་གནས་ཀུན་ལ་གསན་སྦྱོར་རྡོ་རུས་ཐུག་པ་ལྟ་བུ་གནང་ཞིང་འཛིན་གྲྭའི་སྐྱོར་དཔོན་གྱི་ཁུར་བཟུང་སྟེ་ལོ་ངོ་དགུའི་རིང་ལ་ཕ་ཡུལ་མིག་གིས་མཐོང་བ་ཙམ་ཡང་མེད་པར་རྡོ་རམས་དམ་བཅའ་སོགས་དམ་བཅའ་ཆེ་ཕྲ་དང་ཚོགས་གླེང་། འཛིན་གྲྭ་གཏུགས་གང་ཡོད་ཀྱི་བགྲོ་གླེང་རྣམས་ཞིབ་ཆས་ཟུར་ཕྱིན་ཅིང་གོ་བས་གཏིང་ཕུག་པར་མཛད་པས་སྐབས་དེ་ཤེད་ནས་དམུ་དགེ་བསམ་གཏན་ཞེས་མཁས་པའི་གྲགས་སྙན་གྱིས་ས་ཆེན་ཁྱབ་པ་བྱུང་།
སྐྱབས་མགོན་སྐུ་ཕྲེང་ལྔ་བས་བླ་བྲང་དུ་གསར་འཛུགས་གནང་བའི་སློབ་གྲྭའི་དགེ་རྒན་དུ་བཞུགས་ཤིང་ཁྲི་ཆེན་གུང་ཐང་དྲུག་པ་ཆེན་པོས་ཁོང་གི་དྲུང་ཆེན་མཁན་པོའི་གོ་མིང་བསྩལ། དུས་ཀྱི་འགྱུར་ལྡོག་དང་། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་འཕོ་འགྱུར་རིམ་གྱིས་མཐོ་སྒང་དུ་མཆེད་པ་ན། བླ་མ་རྣམ་པས་བཀའ་ཁྲོལ་བྱུང་བ་བཞིན་རྡོ་སྦིས་ཤེས་རབ་རྒྱ་མཚོ་མཆོག་དང་མཉམ་པོར་པེ་ཅིན་དུ་ཕེབས་ཏེ་མི་རིགས་དོན་བྱེད་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་དུ་ཕྱག་ལས་གནང་། སྐྱབས་མགོན་དྲུག་པ་ཆེན་པོའི་བཀའ་ལུང་བཞིན་ཕྱིར་རང་ཡུལ་དུ་ཕེབས་ཏེ་དམུ་དགེ་དགོན་གྱི་དགེ་རྒན་དུ་བཞུགས། རིག་གནས་གསར་བརྗེ་ཞེས་གནམ་ས་བླ་འོག་བསྒྱུར་བའི་དུས་སྐབས་སུ་ཁོང་གིས་ཀྱང་བློས་མི་དཔོག་པའི་མནར་གཅོད་དང་སྐུ་ཚེ་གས་མྱོང་དགོས་བྱུང་བར་མ་ཟད་གསུང་ཆོས་པོད་གཉིས་ཡོད་པ་དེ་ཡང་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་གྱུར། རིམ་གྱིས་སྲིད་ཇུས་ལྷོད་ཡངས་བྱུང་ཡང་ལོ་བཅུའི་གོད་ཆག་སོགས་ཀྱིས་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ཆོས་དང་རིག་གནས་ཀུན་ལ་ཉམས་ཉེས་ཆེན་པོ་ཐེབས་པ་ཐུགས་ཀྱིས་མ་བཟོད་པར། བརྡ་སྤྲོད་པའི་བསྟན་བཅོས་བློ་གསལ་འཇུག་ངོགས་གསར་རྩོམ་གནང་སྟེ་རྔ་བ་དང་། ཁྱུང་མཆུ། ཀླུ་ཆུ། མཛོད་དགེ་བཞག་ལྡོམ་སོགས་བོད་ཀྱི་ས་གནས་མང་པོ་ནས་བོད་ཡིག་གསོ་སྦྱོང་འཛིན་གྲྭ་བཙུགས་ཤིང་རིག་གནས་དང་འབྲེལ་བའི་ཆོས་ཀྱི་བག་ཆགས་བཟང་བོ་དང་མི་རིགས་ཀྱི་ལ་རྒྱ་སོགས་གཞོན་ནུ་ཕོ་མོ་དཔག་དུ་མེད་པའི་རྒྱུད་ལ་བསྐྲུན།
ཁ་ཅིག་གིས་མང་ཚོགས་དང་ཐག་ཇེ་ཉེར་གཏོང་དགོས་སྐད་ཀྱིས་གནད་བསྡུས་ཞེས་བོད་ཀྱི་བརྡ་སྤྲོད་གཞུང་དུ་བསྙད་བཏགས་པའི་ལོག་ཡིག་ཅིག་གང་སར་སྤེལ་ཏེ་གངས་དཀར་སཱ་ལའི་སྨན་ལྗོངས་ཆེན་མོའི་སྤྱི་སྐད་རྨང་ནས་དཀྲུགས་པ་ན་སྤྱི་ལོ1980ལོར་པེ་ཅིན་དུ་འཚོགས་པའི་མི་རིགས་གྲངས་ཉུང་སྐད་ཡིག་ཚན་རིག་གྲོས་བསྡུར་སྟེང་ཁོང་ཉིད་ཆེད་ཕེབས་ཀྱིས་ཉིན་བཅུ་གཉིས་ལ་རྩོད་གླེང་བགྱིས་མཐར་གནད་བསྡུས་དེ་ནི་ལོག་བཤད་ཅིག་ཡིན་པར་ཐག་བཅད་ནས་སློབ་དཔོན་ཐོན་མིའི་དགོངས་དོན་རྨ་མེད་པ་དེ་ཉིད་སླར་ཡང་ལག་ལེན་དུ་བསྟར་ཐུབ་པ་བྱུང་བའི་སྐུ་དྲིན་གཅིག་བུ་ཡང་གཞལ་མཐའ་མེད་པའི་ཚོད་དུ་ཡོད། གཞན་ཡང་ལྷོ་ནུབ་མི་རིགས་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོ་དང་། ནུབ་བྱང་མི་རིགས་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོ། པེ་ཅིན་མི་རིགས་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོ། སི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་བོད་ཡིག་སློབ་གྲྭ་སོགས་ཀྱིས་གདན་དྲངས་པ་བཞིན་སློབ་གྲྭ་དེ་དག་ལ་སྒྲ་དང་སྙན་ངག སྐར་རྩིས་དང་ལོ་རྒྱུས་སོགས་ཀྱི་ཁྲིད་ལན་མང་གནང་། ཆོས་སྡེ་ཆེན་པོ་བླ་བྲང་བཀྲ་ཤིས་འཁྱིལ་གྱིས་གཙོས་རྔ་ཡུལ་སྒོ་མང་དགོན་དང་ཨ་མཆོག་མཚན་ཉིད་དགོན། ཆབ་མདོ་དགོན་ཆེན་སོགས་ས་གནས་དང་གྲུབ་མཐའ་རིས་སུ་མ་མཆིས་པའི་ཆོས་སྡེ་བགྲངས་ལས་འདས་པར་མདོ་སྔགས་རིག་གནས་སྐོར་གྱི་འཆད་ཁྲིད་དང་། དབང་ལུང་མན་ངག་སྤེལ་བ། དགེ་ཚུལ་སློང་གི་སྡོམ་པ་ཕོག་པ་སོགས་ཡང་དར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་རྨང་ནས་གསོ་བར་བླ་ཆེན་པོ་དགོངས་པ་རབ་གསལ་ལྟ་བུ་དང་། མི་རིགས་རིག་གནས་དར་སྤེལ་ལ་སློབ་དཔོན་ཐོན་མི་ལྟ་བུའི་ཕྱག་རྗེས་གངས་ལྗོངས་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་རྡོ་རིང་ངོས་སུ་གསལ་ལེར་བརྐོས་ནས་ཡོད།
སྤྱིར་བསྟན་འགྲོའི་གསོས་སྨན་དང་བྱེ་བྲག་གདོང་དམར་བོད་ལ་ལེགས་སྐྱེས་སུ་བཞག་པའི་གསུང་རྩོམ་ཀྱང་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཀུན་དགའི་མེ་ལོང་དང་། རྗེ་བླ་ཁོ་རིན་པོ་ཆེ་འཇིགས་མེད་འཕྲིན་ལས་རྒྱ་མཚོའི་རྣམ་ཐར། བོད་དུ་རིག་གནས་དར་ཚུལ་སོགས་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་སྐོར་དང་། བྱིས་པའི་དག་ཡིག་དང་ཨང་ཡིག་འབྲི་བའི་རེའུ་མིག བོད་ཀྱི་ཡི་གེའི་སྤྱི་རྣམ་བློ་གསལ་འཇུག་ངོགས། བརྡ་སྤྲོད་བློ་གསལ་དགའ་སྟོན། སུམ་རྟགས་ཀྱི་འགྲེལ་བ་བསྟན་པའི་སྒྲོན་མེ། སྙན་འགྲེལ་ཡང་གསལ་སྣང་མཛོད། དབྱངས་ཅན་སྒྲ་མདོའི་ཚིག་འགྲེལ་ཟླ་བའི་འོད་ཟེར། དབྱངས་གསལ་གྱི་བརྡ་ཆད། བྱེད་མཐུན་གྱི་ཉི་ཟླ་གཟའ་འཛིན་རི་མོ་ནག་འགྲོས་སུ་བཀོད་པ་རིགས་ལྡན་མཆོད་པའི་མེ་ཏོག རིགས་ལྡན་མཆོད་པའི་འོད་སྣང་གི་ཟུར་རྒྱན་རིན་ཆེན་སྒྲོན་མེ་ལས་ཆུ་མིག་ཀླུ་མཚོའི་རེ་མིག་བསྡུས་པ་གཟའ་ཉིའི་སྤྱི་ནོར་སོགས་ཐུན་མོང་རིག་གནས་ཀྱི་སྐོར། ཤེས་བྱའི་རྣམ་གྲངས་བློ་གསལ་རིགས་སྒོ་དང་། ཤེས་བྱའི་རྣམ་གྲངས་བློ་གསལ་རིགས་མཛོད། ཀུན་མཁྱེན་ཕར་ཕྱིན་མཐའ་དཔྱོད་ཀྱི་སྙན་ངག་ཚིགས་བཅད་རྣམས་ཀྱི་ཚིག་འགྲེལ། ཕར་ཕྱིན་སྐབས་བརྒྱད་པའི་མཐའ་དཔྱོད། བསྡུས་དོན་ཆོས་མངོན་རྒྱ་མཚོར་འཇུག་པའི་གྲུ་གཟིངས་ཀྱི་ཚིག་འགྲེལ། ཐེག་པ་ཆེན་པོ་རྒྱུད་བླ་མའི་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་ཚིག་འགྲེལ་ཐུབ་བསྟན་ཡར་རྒྱས་སོགས་ནང་དོན་རིག་པའི་སྐོར་འཇམ་དབྱངས་དཀར་བོ་དང་དབྱངས་ཅན་མ་སྦྲགས་པའི་སྒྲུབ་ཐབས་སོགས་ཆོ་ག་ཆོས་སྤྱོད་ཀྱི་སྐོར་བཅས་ཁྱོན་པོད་ཆེན་པོ་དྲུག་ལྷག་བཞུགས།
དེ་ལྟར་འཁོར་ལོ་གསུམ་གྱི་མཛད་འཕྲིན་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པའི་མཁས་དབང་ཁོང་ནི་དགུང་གྲངས་བརྒྱུད་ཅུ་བཞེས་པ་རབ་གནས་ཆུ་བྱ(སྤྱི་ལོ1993)ལོའི་ནག་པ་ཟླ་བའི་ཚེས་བཅོ་ལྔའི་ཐོ་རངས་ཁར་དམུ་དགེ་བཀྲ་ཤིས་འཁོར་ལོའི་དགོན་དུ་གཟུགས་སྐུའི་བཀོད་པ་ཆོས་དབྱིངས་སུ་བསྡུས་པའི་ཚུལ་མཛད་དོ།།
